W dniu 4 grudnia zmarł Pan Profesor Wojciech J. Stec (1940-2024).

Pan Profesor Wojciech Stec był wybitnym chemikiem, współtwórcą polskiej chemii fosforu związków bioorganicznych, liderem naukowym i mentorem wielu pokoleń młodych naukowców. W 1963 roku ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Łódzkiej, gdzie w roku 1968 uzyskał stopień doktora nauk chemicznych. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1974 w Instytucie Chemii Organicznej PAN. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1979, a profesora zwyczajnego w 1986 roku.

W roku 1987 utworzył Zakład Chemii Bioorganicznej w Centrum Badan Molekularnych Polskiej Akademii Nauk w Łodzi, którym kierował przez następne 23 lata. Wyznaczał kierunki rozwoju chemii bioorganicznej kwasów nukleinowych. Jego szczególnym osiągnięciem było pionierskie opracowanie wspólnie z dr. Geraldem Zonem zautomatyzowanej syntezy oligonukleotydów tiofosforanowych, związków o kapitalnym znaczeniu w biologii molekularnej i chemii medycznej (technologia antysensowa). Wraz z zespołem opracował pierwszą oryginalną syntezę stereozdefiniowanych tiofosforanowych analogów DNA. W jego dorobku znalazło się ponad 400 publikacji naukowych, ponad sto patentów polskich i zagranicznych. Na bazie opracowanej przez Profesora Wojciecha Steca syntezy została opracowana technologia wytwarzania ifosfamidu, związku stosowanego w terapii nowotworów pod nazwą Macdafen. Profesor Wojciech Stec miał liczne grono współpracowników i wychowanków, był promotorem 30 rozpraw doktorskich. Kilkunastu z Jego wychowanków zostało profesorami w jednostkach akademickich w kraju i za granicą.

Profesor Wojciech Stec był członkiem Polskiej Akademii Nauk (od roku 1993 jako korespondent, a od 2007 jako członek rzeczywisty). W latach 2001-2004 był członkiem Prezydium, a  w latach 2007-2010 vice Prezesem Polskiej Akademii Nauk. Przez wiele lat pełnił funkcję Przewodniczącego Komitetu Biotechnologii istniejącego przy Prezydium PAN (1990-1995), a od 1996 funkcję Przewodniczącego Komitetu Narodowego ds. Współpracy z organizacją International Centre for Genetic Engineering and Biotechnology (ICGEB) z siedzibą w Trieście we Włoszech. Był członkiem honorowym Komitetu Biotechnologii PAN.

Cieszył się wielkim uznaniem w krajowym i międzynarodowym środowisku naukowym.  Uzyskał szereg prestiżowych nagród i wyróżnień,  w tym m.in. nagrodę Fogarty Scholar-in-Residence przyznaną przez NIH (1991) i nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej tzw. Polskiego Nobla (2004). W roku 2012 społeczność akademicka uhonorowała Go najwyższą godnością akademicką tj. tytułem doktora honoris causa Politechniki Łódzkiej. Podczas ostatniej konferencji Oligonucleotide Therapeutic Society (Montreal 2024) został nominowany do Nagrody 2025 Lifetime Achievement Award. Niestety, nie dożył otrzymania tej zaszczytnego wyróżnienia.

Profesor Wojciech J. Stec na zawsze pozostanie w naszej pamięci.

Barbara Nawrot
CBMiM PAN Łódź